Hoe staat Maxima hier tegenover…?
Hoe staat Maxima hier tegenover…?
Dinsdagavond 30 januari 2024, 22.30 uur
Ik merk dat ik heel nerveus ben. Mijn kledingkast heb ik al zes keer van binnen bekeken. Iedere keer opnieuw check ik of ik alles wel in orde heb, want morgen is de grote dag.
Afgelopen vrijdag zijn we op de hoogte gesteld door onze directie van het feit dat koningin Maxima naar Zeeland komt. Ik kreeg zelfs de vraag of ik het project Suïcidepreventie Zeeland aan haar wilde presenteren. Ik dacht dat ik goed was in het bewaren van geheimen, maar wat was het lastig om dit niet door te vertellen.
Er flitsen talloze vragen door mijn hoofd. Wat ga ik zeggen? Hoe gaat dit gesprek verlopen? Hoe zou het voor de koningin zijn om met mij over dit onderwerp van gedachten te wisselen? Ook ik ken de media en daarin heb ik gelezen over de manier waarop onze koningin persoonlijk geraakt wordt door dit onderwerp. Breng ik haar niet onnodig in verlegenheid? Is het überhaupt wel ethisch om haar met dit onderwerp te confronteren? En ondertussen check ik nog maar een keer of ik alles klaar heb voor morgen.
Suïcide is een onderwerp waar mensen zelden over praten. Dat lijkt echter niet gerechtvaardigd gezien de vele mensen die worstelen met de gedachte eraan. In onze samenleving heerst nog steeds een enorm taboe op het praten over suïcide. We zijn bang om te kwetsen, iets verkeerds te zeggen, of misschien zelfs bang voor onze eigen emoties. Er niet over praten, maakt het zwaarder en leidt tot eenzaamheid. Het is dus belangrijk om te praten over dit soort gedachten:
- Praten doorbreekt namelijk het isolement Mensen met suïcidale gedachten voelen zich vaak eenzaam, buitengesloten of tot last. Door oprecht te luisteren, geef je de boodschap: “Je bent niet alleen, je doet ertoe.” Die erkenning kan letterlijk levensreddend zijn.
- Je hoeft het niet op te lossen – aanwezig zijn is genoeg Veel mensen durven het gesprek niet aan omdat ze denken dat ze moeten “helpen” of het antwoord moeten hebben. Maar steun gaat niet om oplossingen. Het gaat om er zijn. Echte aandacht kan een anker zijn in een zee van wanhoop.
- Praten kan impulsieve keuzes voorkomen Zelfdoding is vaak geen rationeel besluit, maar het gevolg van een moment van diepe wanhoop. Een gesprek kan net genoeg ruimte geven om dat moment te doorbreken. Dat gesprek kan letterlijk het verschil zijn tussen leven en dood.
- Je helpt gedachten te onderscheiden van intenties Veel mensen willen niet per se dood – ze willen dat het lijden stopt. Door te praten help je iemand om dat verschil te verkennen. Dat biedt opening voor hoop, hulp en herstel.
- Het haalt de spanning van het onderwerp af Zwijgen maakt het zwaarder. Door het te benoemen, laat je zien: “Je mag hierover praten.” Je bent niet gek. “Je gevoelens mogen er zijn.” Dat kan de stap naar professionele hulp kleiner maken.
- Je brengt niemand ‘op een idee’ Een veelvoorkomend misverstand is dat je iemand suïcidaal ‘maakt’ door erover te praten. Dat is niet waar. Als iemand gedachten heeft aan zelfdoding, zijn die er al. Door ernaar te vragen, geef je juist ruimte aan wat vaak al stil aanwezig is.
- Jij kunt de brug zijn naar hulp Als iemand weet dat jij luistert zonder oordeel, zal die persoon mogelijk eerder de stap durven zetten naar een huisarts, psycholoog of andere hulpverlener. Soms is die eerste veilige vraag de drempel die nodig is.
- Je laat iemand voelen dat hun leven ertoe doet Gewoon zeggen: “Ik zie dat je het zwaar hebt. Ik ben er voor je. “Je hoeft dit niet alleen te dragen.” Dat is geen therapie, maar het is van onschatbare waarde. Het is menselijke nabijheid – en dat is vaak het begin van herstel.
Woensdag 31 januari 2024, 06.00 uur
Nog steeds racen de vragen door mijn hoofd. Hoe ga ik beginnen en wat kan ik zeker niet zeggen of doen? Hoe zal de koningin reageren op dit onderwerp? Ik merk dat ik ietwat bezorgd ben over het welzijn van de koningin. Zit zij hier wel op te wachten? Is het niet vreemd dat ik als aandachtsfunctionaris suïcidepreventie bij HerstelTalent twijfel over hoe ik dit gesprek moet aanpakken?
Als ik eenmaal in ons zelfregiecentrum in Middelburg ben, wordt het wachten me bijna teveel. En dan is ze er.
Koningin Máxima staat voor me, reikt mij de hand en vraagt: hoe is het met u? En weg zijn alle spanningen en onzekerheid. Er ontstaat een intens, warm gesprek over dit moeilijk bespreekbare onderwerp. Over wederzijdse ervaringen. Zonder deze expliciet te benoemen, weten we allebei waar we het over hebben. Tijdens het gesprek zijn we het erover eens dat het belangrijk is om in onze maatschappij meer mogelijkheden te creëren om over dit onderwerp te praten. En dan niet achteraf, niet in stilte, maar samen – open, warm en menselijk. Op deze wijze heb ik zelf het gesprek met koningin Maxima mogen ervaren. Wat me het meest raakte in het gesprek met koningin Máxima was haar oprechte aandacht. Geen haast, geen afstand – maar échte betrokkenheid. Dat is precies waar het in suïcidepreventie om draait. Niet de juiste zinnen of oplossingen, maar simpelweg: er zijn, iemand zien, tijd maken en luisteren. Wat was het onnodig om zo nerveus te zijn voor dit gesprek. Alles wat er nodig was, waren twee mensen die open stonden voor elkaar.
Bij HerstelTalent hebben we een duidelijke boodschap – ‘Wij praten er wél over… en nemen er ook de tijd voor’. Het gesprek over suïcide voeren is niet makkelijk – maar zwijgen is geen optie.
Met deze blogreeks wil ik bijdragen aan meer zichtbaarheid, openheid en hoop. Dit is de eerste van een serie waarin ik het gesprek over suïcide wil openen. ‘Niet om het zwaar te maken, maar om het lichter te maken door samen te dragen.’
